นานมาแล้ว มีอาณาจักรแห่งหนึ่ง นามว่า กรุงอุชชยินี กรุงอุชชยินีแห่งนี้ มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วทั้งด้านความเจริญรุ่งเรือง ประเพณี วัฒนธรรม ประชาชนอยู่ดีมีสุข รักใคร่กลมเกลียวกัน และไม่เคยเป็นเมืองขึ้นของใครมาก่อน พระเจ้าวิกรมาทิตย์ กษัตริย์ผู้ทรงปรีชาสามารถ คือกษัตริย์ของเมืองนี้ พระองค์มีพระอนุชานามว่า "ภรรตฤราช" ครั้นเมื่อพระวิกรมาทิตย์มีพระชนม์ได้ 30 พรรษานั้น พระองค์ได้ตัดสินใจออกจากกรุงอุชชยนีพร้อมกับโอรสธรรมธวัชเพื่อท่องโลกกว้างในระยะเวลาหนึ่ง โดยพระองค์ได้ตั้งให้พระอนุชาภรรตฤราชผู้มีพระชนม์ได้ 27 ปี ดูแลกรุงอุชชยนีแทนตัวเองในระหว่างที่ไม่อยู่นั้น

ก่อนหน้านั้น ภรรตฤราชในวัย 23 ปี ที่ชอบทำตัวเป็นเด็กและไม่สนใจในงานบ้านเมือง ได้ถูกพระวิกรมาทิตย์บังคับแต่งงานกับสตรีนางหนึ่งซึ่งมีนามว่า สัตยวดี เพื่อให้ภรรตฤราชเป็นผู้ใหญ่เหมาะสมกับวัย เมื่อภรรตฤราชและสัตยวดีพบกันในครั้งแรกนั้น ต่างก็มีความไม่เข้าใจในกันและกัน ตัวภรรตฤราชนั้นรู้สึกได้ถึงความบอบบางของสัตยวดีที่หวาดกลัวการคบหากับผู้อื่น แต่เมื่อแต่งงานไปแล้วทั้งสองได้รู้จักมากขึ้น การได้อยู่ร่วมกันทำให้ทั้งสองเข้าใจซึ่งกันและกันในที่สุด

หลังการออกเดินทางของพระวิกรมาทิตย์และโอรสธรรมธวัชผ่านไปได้ 3 เดือน ภรรตฤราชได้เดินทางไปตรวจเขื่อนแห่งหนึ่งนอกกรุงอุชชยนี แต่เขื่อนนั้นกลับพังลงมาทับภรรตฤราชสิ้นพระชนม์ ทำให้สัตยวดีเสียใจอย่างที่สุดและนางได้ปลิดชีวิตตนเองเพื่อติดตามภรรตฤราชไป แต่แท้จริงแล้วข่าวนี้ไม่เป็นความจริง เพราะอนุชาภรรตฤราชซึ่งถูกปีศาจเข้าสิงได้แกล้งปล่อยข่าวนี้เพื่อลองใจสัตยวดีว่าเมื่อตนเองสิ้นชีพไปแล้ว นางจะเสียใจต่อการจากไปของตนหรือไม่เพียงเท่านั้น

ภรรตฤราชโศกเศร้าต่อการสิ้นชีวิตของสัตยวดีมาก ทำให้ไม่ยอมออกว่าราชการเป็นเวลานาน เมื่อออกว่าราชการก็ทำตนเสมือนว่าเป็นเครื่องจักรที่ไร้หัวใจ ทำงานไปเพียงวันๆ จนกระทั่งภรรตฤราชได้พบกับสตรีอีกนางหนึ่งที่เหมือนกับสัตยวดี ผู้มีนามว่า "สมุทชา" ภรรตฤราชหลอกตัวเองว่าสมุทชาเป็นสัตยวดีเพื่อให้ลืมความเจ็บปวดในใจ แต่ในที่สุดแล้ว สมุทชาก็ได้ทรยศภรรตฤราชด้วยการเป็นชู้กับอำมาตย์เหมปคุต ภรรตฤราชสั่งประหารสมุทชาด้วยความโกรธแค้น จากนั้นจึงเดินทางโดยไม่หันหลังกลับมาที่กรุงอุชชิยนีอีกต่อไป

ด้านพระวิกรมาทิตย์และโอรสธรรมธวัช ทั้งสองได้จาริกไปยังที่ต่างๆ จนกระทั่งมาถึงอาณาจักรกิของชาวกินนร และได้พบกับ "มลาวี" ซึ่งได้ขอร้องให้พระวิกรมาทิตย์และธรรมธวัชช่วยนำปีกของเธอที่ถูกพระบิดายึดไปคืนมาให้ ธรรมธวัชสามารถเอาปีกของมลาวีมาคืนให้นางได้สำเร็จ ทำให้นางตกหลุมรักธรรมธวัชตั้งแต่นั้นมา ในตอนท้ายเรื่อง พระอินทร์ได้ส่งเทพบริวารลงมาเตือนพระวิกรมาทิตย์กลับคืนบ้านเมืองของตนเอง เพราะได้เกิดเภทภัยกับภรรตฤราชผู้เป็นพระอนุชาขึ้นแล้ว